14 Kasım 2009 Cumartesi

Rölatif Yaş Fenomeni

Bir kitapda okuduğum ve fazlasıyla ilgimi çeken bir konuyla başlamak istedim blog serüvenime Rölatif yaş fenomeni.Söylerken dudaklarımızı fazlaca hareket ettirmemize neden olan bu konu Kanadalı psikolog Roger Barnsley tarafından ortaya atılmış.Şöyle ki; diğer tüm koşullar sabitken seçme, yönlendirme ve farklılaştırma deneyimi gibi işlemlere tabi tutulan çocukların başarılı olacağını biliyoruz diyor Roger fakat bu işlemlere tabi olmanın belli yaş sınırlarına dayandırıldığı durumlarda doğum tarihinin avantajından yararlanabilenlerin üstün başarılı olacağını söylüyor. Tezini savunmak için pek çok araştırması var psikoloğun. Bu konuyla ilgili Kanada buz hokey ligleri üzerinde yaptığı araştırmalardan birini paylaşmak istedim sizlerle.

Kanada'da buz hokeyi hemen hemen herkesin ilgilendiği bir spor. Daha ana okuluna başlamadan binlerce kanadalı çocuk bu sporu acemilik düzeyinde yapabilir durumda oluyor. İleri ki hayatlarında kimisi buna sadece hobi olarak devam ederken kimisi de bunu meslek haline getirip başarılı oluyor. Fakat bu başarılı olanlardan bazırları çok daha başarılı oluyor. Nasıl mı? Roger Bransley bu durumun tek sorumlusunun doğum tarihlerinin verdiği bir avantaj olduğunu düşünmekte.

Kanada'da 9-10 yaşlarında çocukların oluşturduğu hokey kluplerine seçilme sınırı 1 Ocak. Bu durumda 2 Ocak'ta 10 yaşını dolduran bir çocuk yıl sonuna kadar 10 yaşını doldurmamış çocuklarla yanyana oynuyor. Herbiri aynı antrenör desteğini alıyor, aynı şartlarda hazırlanıyor, aynı sayıda pratik yapıyor ve aynı anda Kanada'nın en elit liglerinden olan Major Junior A ligine seçilmek için başvuruda bulunuyor. Seçmeler sırasında herkes eşit şartlarda gibi görünse de 2 ocak doğumlu olan çocuk diğerlerine göre 12 aylık bir fiziksel gelişmişlik avantajına sahip bulunuyor ki bu eğitimle kazanılmayan tamamen doğum tarihinin ona sağladığı bir avantaj olarak karşısına çıkıyor. Majör Junior A Ligi seçmelerine katıldığında ise şüphesiz ki eğitiminin yanı sıra fiziksel gelişimi daha iyi olan bu çocuk tercih ediliyor. Ve 13 14 yaşlarında Major A Ligi'nin avantajlarından yararlanıp ordan edindiği tecrübelerle büyük liglere ulaşma şansını, doğum tarihinin ona sağladığı avantajla yükseltmiş oluyor.

Rölatif yaş fenomeni işte tam olarak bunu açıklamakta. Elbette diğer bütün oyuncular da başarılıdır ama doğum tarihinin avantajından faydalananlar üstün başarılı hokey sporcuları olarak karşımıza çıkmaktadır. Araştırmalarını daha da derinleştiren psikolog aslında herkesin hayatında bir kerelik rölatif yaş avantajına sahip olduğu durumlar olabileceğini söylüyor.

Bence siz de doğum tarihinize bir gözatın.Yeteneklerinizi de dikkate alarak dünyada yaşa bağlı olarak seçimlerin yapıldığı bütün organizasyonları düşünün. Kimbilir belki de üstün başarı hikayesi yazıp tarihe geçicek olanlardan birisi de sizsiniz.

3 yorum:

  1. konu güzel, insanların hayatlarındaki başarılarını tesadüflere bağlamaktan öte belirli parametrelerin önemini gösteriyor. zaten rölatif kelimesi de büyük ihtimalle 'relative' (izafi, karşılaştırmalı) anlamında kullanıldığına göre, hepimizin hayatında görece üstün olduğumuz dönüm noktaları vardır diye düşünüyorum.

    YanıtlaSil
  2. Güzel bir yazı. Ancak tam tersi durumlar da söz konusu olabiliyor. Yani ufak yaşın avantaja dönüşebilmesi. Mesela lise ya da üniversite sınavında tamamen aynı puanı almış 2 adaydan yaşı ufak olana öncelik tanınır.

    YanıtlaSil
  3. Teşekkürler.Tabi ki örnekler çeşitlendirilebilir.Aslında olay büyük ya da küçük olmaktan çok doğum tarihiyle ve neye seçildiğinle alakalı.

    YanıtlaSil

Yorumlarınız bizim için değerlidir. Gerçekten bizi olumlu anlamda eleştiren ve ileriye götürecek eleştiriler yapmanızı diliyoruz..